Henri van Abbe Stichting wint Zilveren Tulp van de Eindhovense Persclub
Eindhoven, 14 juni 2018
Voor de uitreiking van de tweede Zilveren Tulp blijven we in de stad. Als Eindhovense Persclub zijn we uitgekomen bij een clubke super-Eindhovenaren, als ik ze tenminste zo mag noemen. Dat zal in hun oren heel positief klinken, want ze zijn inmiddels gewend aan minder complimenteuze kwalificaties, waaronder ‘horzels van de stad’, ‘luizen in de pels’ en ‘schaduw-gemeenteraad’. Ze zouden gemakkelijk kunnen doorgaan voor geuzennamen maar de leden hebben er niks mee. Hooguit grijnzen ze erom. Persoonlijk denk ik meer aan een modernistische etiket als ‘kritisch-constructieve meedenkers’ Volgens de voorzitter, hier aanwezig in de persoon van Peter van den Baar, is de kritische rol die ze vervullen een historisch-culturele erfenis van het lid van het eerste uur, ex-politicus en jurist Wil Wernink.
Voor de trouwe volgers van het regionale nieuws is het inmiddels wel duidelijk dat we hier praten over de Henri van Abbestichting. Opgericht in 1992 en sindsdien ‘erfgoedwaakhond’ van Eindhoven. En dat is hun eigen omschrijving, terug te vinden op de site van de stichting die u zeker eens moet raadplegen vanwege de veelomvattendheid aan projecten. Aanleiding voor de oprichting was het verzet van de ‘overburen’ tegen de nieuwbouw van het Van Abbemuseum die het gemeentebestuur had gepland. Die overburen waren onder anderen de lokale helden Leo de Bever, Marianne Mignot, Henk Staals en Wil Wernink. Tot groot verdriet van burgemeester Rein Welschen slaagden zij erin om de uitvoering tegen te houden en via het maatschappelijk debat een positie te verwerven aan de onderhandelingstafel met als zichtbaar resultaat een combinatie van moderne en Delftse School-architectuur.
Het succes was bitterzoet en deed smaken naar meer. Want ondertussen was het besef gegroeid dat er op dit gebied wel meer te doen was in stad. Er werd een heuse stichting opgericht om de monumenten te beschermen tegen aantasting of sloop. Er was per slot van rekening al genoeg verdwenen, niet zelden ten behoeve van ambitieuze stedenbouwkundige plannen die nooit zouden worden uitgevoerd. Vader en zoon Jos en Bauke Hüsken maakten een indrukwekkende inventarisatie van het na de oorlog en de wederopbouw overgebleven historische, industriële en culturele erfgoed, hetgeen zorgde voor het nodige werk aan de winkel. De stichting richtte haar aandacht in beginsel vooral op de wederopbouw-architectuur en de vernieuwing van de binnenstad. Ondertussen nam het aantal leden gestaag toe.
De focus was dus vooral gericht op het verleden, totdat Trudo-directeur Thom Aussems zich meldde met zijn ideeën voor de herontwikkeling van de Lichttoren. De revolutionaire transformatie van dit beeldbepalende industriële erfgoed tot high-end wooncomplex met commerciële ruimten in de plint noopten Aussems tot een verzoek om feedback, al was het maar voor het broodnodige maatschappelijke draagvlak voor zijn plannen.
Hier maakte de stichting de draai naar het heden. Er was met onmiddellijke ingang behoefte aan nieuwe deskundigheid. Planologen en juristen versterkten de gelederen. En toen Thom Aussems samen met VolkerWessels-ontwikkelaar Toon de Koning de lijn doortrok naar Strijp-S kwamen er stedenbouwkundigen en architecten bij. Inmiddels telt de stichting 55 leden, onder wie ex-ambtenaren van de gemeente Eindhoven, allemaal specialisten met de nodige deskundigheid en expertise op hun eigen terreinen. Zo ontwikkelde de stichting in rap tempo veel kennis op bestuurlijk-juridisch gebied, denk aan vergunningstrajecten, bestemmingsplanwijzigingen etc. Denk verder aan cultuur- en kunsthistorici, communicatieadviseurs, bestuurswetenschappers, economen en erfgoedliefhebbers onder de leden.
Door de stormachtige groei van Eindhoven in het laatste decennium, al is het maar economisch, kwam de toekomst van de stad steeds nadrukkelijker in beeld. Er staat nogal wat op stapel, letterlijk en figuurlijk, waar de stichting met al haar leden een eigen visie op heeft. Het ontbreekt aan regie door de gemeente en kennis bij de gemeenteraad. Eindhoven is de speelbal van ontwikkelaars en beleggers. Zo is er bijvoorbeeld geen appartement, ook die nog moeten worden gebouwd, meer te koop of te huur in de stad. Tegenwoordig bedingt de Henri van Abbestichting een positie aan het bureau van de ontwikkelaars. Praat mee over hun plannen zodat juridische (bezwaar)procedures achteraf kunnen worden bespaard. Dat gaat niet vanzelf maar langzaam maar zeker worden marktpartijen bewust van het synergievoordeel dat valt te behalen. De leden schrijven ondertussen brieven aan en nota’s voor het gemeentebestuur waardoor zij ook nog eens heuse politieke influencers zijn worden. Zo hebben ze een duidelijke mening over de woontorens die als paddenstoelen uit de grond schieten. Ze trekken inmiddels met het Trefpunt Groen op bij de ontwikkeling van de Brainport Industries Campus. Ze kijken naar de integratie van de bebouwing, de niet-bebouwing en het groen. Mede daardoor is de bezwaarprocedure van het Trefpunt tegen het plan voor de BIC ingetrokken. Ze bemoeien zich aan tegen de ontwikkeling van de Deken van Somerenstraat. Praten met ontwikkelaars Foolen en Reijs over hun ideeën voor het Victoriakwartier. En vinden iets van de groene woontoren die Sint Trudo binnenkort gaat bouwen op Strijp-S. Ze vechten een robbertje met Toon de Koning over zijn voorgenomen wolkenkrabbers in Strijp. In Eindhoven lijken de bomen momenteel tot in de hemel te groeien. Vandaag bericht het ED over de juridische onenigheid met de DELA over de inrichting van de Paterskerk.
En zo is de Henri van Abbestichting in 26 jaar tijd een club geworden van verleden, heden én toekomst. Van behoud en bescherming tot vernieuwing en participatie. De vrijwilligers helpen iedereen die erfgoed in Eindhoven en omgeving een warm toedraagt en die strijdt voor een plezierige stad om in te leven. En da’s goed nieuws voor ons allemaal. En dat doen ze kritisch ja, balancerend op het koord van tegenstand of constructief meedenken. Zover bekend zijn ze er nooit vanaf gevallen, tenzij de aanwezige leden een andere mening zijn toegedaan.
(tekst met dank aan Hans Mattheeuwsen, voorzitter van de Eindhovense Persclub)
Locatie:
Pullman Eindhoven Cocagne
Vestdijk 47
5611 CA Eindhoven
Fotograaf:
- Wouter van Nieuwland
klik op een foto om deze te vergroten en de diashow te beginnen.
