Diverse stukken

In memoriam Chris Manders (1936-2025), deelnemer Henri van Abbe Stichting van 2006-2010.

Ik ken Chris al van toen ik een jongetje van tien was en hij, met zus Karina en andere
geestverwanten een mime-dansgroep vormde in onze garage aan de Schaepmanlaan in Eindhoven.
Hij studeerde toen aan de Academie voor Industriële Vormgeving, wat nu de Design Academy is.
De Academie was gevestigd in het oude Gemeentehuis aan de Rechtestraat dat plaats moest maken
voor een weg naar de Markt, die er nooit gekomen is.
Zelfs voor een tienjarige maakte de lange slanke Chris een grote indruk op me als existentialistische
danseur.
Ik kon het niet allemaal begrijpen, maar ik snapte wel dat hier iets groots in de maak was.
Chris heeft zijn leven lang een onlesbare interesse getoond in kunst en dan bedoel ik: alle kunsten.
Zo is het niet verwonderlijk dat hij als acteur verscheen in de verbijsterende filmpjes van Frans
Zwartjes. Ook nu nog het bekijken waard. We leefden in de tijd dat Teun Abbenhuis baas werd van
de Eindhovense Kunststichting (waar is die gebleven?) en Salco Tromp Meesters directeur was van de
Krabbendans. Jan Reijs werd Schouwburgdirecteur en terwijl Edy de Wilde directeur van het Van
Abbe was kon er vanalles in Eindhoven.
Chris zette zijn carrière voort aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg waar hij na een
lang docentschap uiteindelijk directeur werd. Zijn belangstelling voor alles wat mooi en verrassend
was liet hij intussen nooit los en de opvallend erudiete Chris Manders vond een prima plek bij het
Eindhovens Dagblad als architectuurcriticus.
Zo kwam hij in contact met de Henri van Abbe Stichting, een organisatie die zich inzet voor
architectuur en dan vooral: monumentale architectuur in Eindhoven en omgeving. Hij sloot zich al
snel aan en werd zo een strijder en verdediger voor al het moois dat er in deze sloopgrage gemeente
ondanks alles nog overeind staat.
Voor de Henri van Abbe Stichting was hij van onschatbare waarde. Door zijn kennis van alles wat
mooi is, door zijn scherpe oog, felle uitspraken en onverzettelijkheid. Door zijn positie als
gezaghebbend redacteur. Ik kan rustig zeggen dat hij de Henri van Abbe Stichting in onze verhouding
met de gemeente de weg gewezen heeft.
Chris was een standvastige, soms koppige man. Als iets goed was dan mocht niemand het van hem
‘slecht’ noemen. In deze principiële opstelling kon hij heel ver gaan. Hij was bereid de discussie met
iedereen aan te gaan, als hij meende in zijn recht te staan.
Omdat de werkelijkheid nu eenmaal buigzamer is dan de edele waarheid, heeft Chris veel pijn
geleden bij het verdedigen van zijn trots ingenomen standpunten. De Henri van Abbe Stichting heeft
daarvan geprofiteerd en geleerd. Je kunt zonder meer zeggen dat Manders het behoud van enkele
beduidende Eindhovense monumenten op zijn naam mag schrijven. Hij heeft ogen geopend. Daar
mag Eindhoven dankbaar voor zijn: daar is de Henri van Abbe Stichting in ieder geval dankbaar voor.
Dank Chris, voor je ongelooflijk eerlijke koppigheid.
Daarom zeg je ook met Gunther Grass:
Die Kunst kennt keine Kompromisse.
Marc van Abbe