Herbestemming Mariënhage, Paterskerk en Augustinianum
Uit onze notulen:
Project: Herbestemming Mariënhage, Paterskerk en Augustinianum
Adres: Augustijnendreef 15, Tramstraat 37 en Kanaalstraat 2-8
Bouwjaar: 1443, 1628 en 1632 (Mariënhage), 1898 (Paterskerk), 1917 (‘sigarenkist’), 1913 (hoofdgebouw Augustinianum) en 1925 (schoolvleugel en studentenkapel)
Probleem: De panden zijn verkocht aan DELA die hier een congrescentrum met hotelfunctie en restaurants in wil vestigen. Dit mag niet zonder meer ten koste gaan van de monumentale waarden.
Doelstelling: Hoewel het complex aangepast moet worden aan de nieuwe functie, moeten we de monumentale waarden zien te behouden. Daartoe zal indringend overleg en afstemming moeten plaatsvinden met de nieuwe eigenaar, de architect en de gemeente.
Voorlopig resultaat: In het overleg met alle betrokkenen hebben we uiteindelijk redelijk goede afspraken kunnen maken (met een hoog compromisgehalte). Onder meer kan worden gedacht aan het orgel, glas-in-lood, de preekstoel en het altaar. Uiteindelijk bleek een compromis met betrekking tot de biechtstoelen aan de zijde van de Kanaalstraat in eerste instantie niet haalbaar. Uiteindelijk hebben we als stichting een beroep gedaan op de Raad van State. Omdat alsnog een compromis met de DELA haalbaar is gebleken, is dit beroep ingetrokken en is overeenstemming bereikt over het behoud van de biechtstoelen aan de Kanaalstraat in de vorm van replica’s. Het behoud van het oorspronkelijke transept aan de Kanaalstraat is in het bereikte compromis helaas niet meegenomen.
24 april 2019
De constructie van de biechtstoelen aan de zijde van de Kanaalstraat is slecht.
13 maart 2019
Bericht ontvangen van K. Franken: uitnodiging om te praten met Karel en Bert Dirrix
30 januari 2019
K. Franken wil ons informeren over het nieuwe plan voor de Paterskerk nadat hij de commissie Ruimtelijke Kwaliteit heeft geïnformeerd. Wij willen echter mee kunnen praten over de plannen.
19 december 2018
Wij lijken op het ogenblik buiten spel te staan. Pas als de gemeente, de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit en de Dela tot overeenstemming zijn gekomen, worden wij ingelicht. Wij kunnen dan nog alleen bezwaar maken tegen de afgegeven vergunning.
14 november 2018
Er is op initiatief van wethouder Torunoglu een nieuw gesprek geweest met de DELA, waarbij werd toegezegd dat de biechtstoelen met de bogen gespaard zullen worden. Achter de bogen komen dan ramen. Een poging van ons om, lopende de discussie, de uitspraak van de Raad van State uit te stellen, mislukte. Bij contact met de Raad bleek dat wij konden kiezen tussen niets doen of binnen 24 uur onze procedure staken. Tot dat laatste is daarop besloten. Wij hadden inmiddels de toezegging zwart op wit met een handtekening van de wethouder. Blijven de biechtstoelen gespaard, dat geldt niet voor de deur in het transept. Die wordt vervangen door een glasplaat. Wel zal de deur bewaard worden. In de pers kreeg de wethouder alle eer voor de overeenkomst. Dat moet in de toekomst worden rechtgetrokken. Dat de biechtstoelen er straks nog zijn, is aan onze stichting te danken.
10 oktober 2018
Ons bezwaarschrift is bij de Raad van State aan de orde geweest. De uitspraak volgt over 6 weken op 12 november. De rechter bleek geen tekeningen van de biechtstoelen te bezitten zoals die in de vergunning waren gepubliceerd. Die zijn alsnog door de gemeente geleverd. Een poging van de rechter om tot een compromis te komen, mislukte, omdat Dela per se een vlakke muur met grote ramen wil. Als ons bezwaar bij de Raad van State wordt erkend, zal Dela direct met nieuwe tekeningen komen met aangepaste plannen.
Later werd J. Hüsken door projectleider K. Franken uitgenodigd voor een gesprek waarin werd gevraagd of wij akkoord kunnen gaan met het handhaven van één biechtstoel.
29 augustus 2018
We hebben een pleitnota gemaakt voor de Raad van State, waarin we pleiten voor het behoud van het zicht op de kerk vanuit de Kanaalstraat.
6 juni 2018
De situatie is onveranderd. Een A4-tje met argumenten voor het behoud van de kerkwand wordt opgesteld. Twee deelnemers van onze Stichting gaan straks naar de Raad van State.
25 april 2018
De beloofde tekeningen met ruiten binnen de bogen van de biechtstoelen zijn niet gekomen.
14 maart 2018
Geen nieuws van Dela en evenmin over de beloofde tekening van de architecten.
31 januari 2018
Een recent gesprek met de projectleider was teleurstellend. Het enige resultaat: op ons voorstel wordt een visualisatie gemaakt van binnen- en buitenzijde van de kerk na uitvoering van de plannen aan de Kanaalstraat. Het verweerschrift van de gemeente Eindhoven betreffende bestemmingsplan en bouwvergunning van de Paterskerk, een dik pak papier, zal worden gedigitaliseerd. De Dela beweegt nog niet, maar ons gesprek met K. Franken gaat door. De gevel aan de Kanaalstraat is voor ons een breekpunt. Voor zover ons bekend heeft de gemeente wél, maar de Dela als belanghebbende partij, nog geen verweer naar de Raad van State geschreven.
20 december 2017
De Dela is het niet eens met onze kritiek op de beoogde aanpassingen van de gevel van de Paterskerk aan de Kanaalstraat, maar gaat hier voorlopig niet aan de slag. Ons beroep bij de
Raad van State loopt. In verband met de bouwplannen is nieuw archeologisch onderzoek op het terrein nodig. De hoek bij de Paterskerk is nog niet eerder onderzocht.
15 november 2017
Er heeft overleg plaatsgevonden met andere werkgroepen over Mariënhage en met name de Paterskerk. In verband met de termijnen is inmiddels een bezwaarschrift ingediend bij de Raad van State. Er blijft discussie over het interieur, maar onze focus ligt op de wand aan de Kanaalstraat. De architecten houden vast aan de verwijdering van het hoofdaltaar en de biechtstoelen. De preekstoel mag blijven en het orgel bij gebrek aan alternatieven ook. De beelden en het hoofdaltaar krijgen vermoedelijk een plaats in de knoop. De uitbouwen van de biechtstoelen zullen worden gehandhaafd, maar het metselwerk en de karakteristieke boogjes moeten alsnog verdwijnen. De invalidenoprit, die deels voor het transept was gepland, is aangepast, maar de houten deuren in het transept moeten verdwijnen en worden door een grote glazen pui vervangen. Wij krijgen de voorstellen van de architecten op schrift.
11 oktober 2017
De werkgroep heeft contact met architect Franken en met de gemeente over de Paterskerk. Er is een procedureel gesprek geweest. In een brief hebben wij onze zienswijze gegeven. In een poging de procedure rond de kerk te versnellen loopt er zowel een aanvraag voor een nieuw bestemmingsplan als voor een bouwvergunning. In verband met de juridische afwikkeling (termijnen) is het voor ons belangrijk te weten waarover we met de gemeente praten en corresponderen. Wordt ons als bezwaar tegen het bestemmingsplan ingediende commentaar inderdaad beschouwd als zienswijze t.a.v. de bouwvergunning? H. Hulshuizen en H. de Kok pluizen uit hoe het precies zit. De werkgroep houdt hen ook verder op de hoogte van de ontwikkelingen.
30 augustus 2017
Bij de gemeente is geen echt bestemmingsplan in behandeling. Het plan dat ter inzage ligt kan nog worden aangepast. Intussen heeft de Dela bij de provincie al wel subsidie aangevraagd omdat de kerk een rijksmonument is. Bij de redengevende omschrijving van de kerk is ook het interieur betrokken. Een delegatie van ons gaat met de gemeente praten. Wij moeten vragen wat de status nu eigenlijk is van dat ter inzage liggend plan.
De Dela wil op de cour van het voormalige gymnasium en op een klein deeltje van de tuin achter het klooster een parkeerterrein aanleggen.
19 juli 2017
Dit project is niet exclusief voor de werkgroep monumenten. Ruimtelijke kwaliteit, religieus erfgoed (zowel roerend als onroerend) en groen moeten zich hier ook mee bemoeien. Het is zaaks hier een eensluidend standpunt over in te nemen. Tijdens de onderstaande discussie over dit onderwerp brengen de werkgroepen allemaal hun mening in. In een bijeenkomst met de Cuypersstichting en architecten Bert Dirrix en Arie van Rangelrooij werd uitleg gegeven en een uitgebreide serie beelden getoond. De werkgroep monumenten heeft bezwaar tegen het weghalen van de biechtstoelen, het verwijderen van de entree aan de Kanaalstraat, het verwijderen van de preekstoel en het verwijderen van het hoofdaltaar, terwijl de zijaltaren blijven staan. Dat er tussen de kerk en het Augustinianum een verbinding moet komen, (een zg. knoop) is begrijpelijk. Deze standpunten zijn in lijn met die van de werkgroep religieus erfgoed, die de nieuwe bestemming positief vindt en begrip heeft voor het maken van aanpassingen, maar vragen heeft bij het huidige ontwerp. Deze punten en andere zaken zijn door ons reeds op papier gezet in het kader van een overleg van religieus erfgoed tezamen met monumenten. Dit zal voorgelegd worden aan alle betrokken werkgroepen om te komen tot een gezamenlijk standpunt. Religieus erfgoed en monumenten stellen een nieuw overleg met de architecten voor. Een of meer leden van de werkgroep ruimtelijke ordening hadden aangegeven, die discussie niet opnieuw te willen voeren en dat ze al deels zijn gekend in hun opmerkingen. De werkgroep monumenten geeft aan dat er nog niet eerder officieel is gereageerd vanuit de stichting. De werkgroep kunst wil toezeggingen over wat er overblijft van het interieur en wat er met de te verplaatsen delen gebeurt. De kerk is een rijksmonument vanwege het complete ensemble van exterieur en interieur, en dat zou ook ieder lid van de (gemeentelijke)
Commissie Ruimtelijke Kwaliteit moeten weten. Het voorbijgaan aan de mening van de monumentendeskundigen in de commissie zal ook op andere vlakken terugkomen.
Van meerdere zijden is gehoord, dat er op de kop van het kanaal, dus aan de Nachtegaallaan hoogbouw wordt gepland. Aan 3 ontwikkelaars is al gevraagd om plannen in te dienen. Naar onze mening is ontwikkeling op deze plaats zeer ongewenst. Vanaf de Tongelrese brug wordt het zicht op Eindhoven daardoor volledig geblokkeerd. DELA, die nu investeert in Mariënhage en de kapel, wordt daardoor onzichtbaar en een tweederangs complex.
7 juni 2017
Voor 23 juni is een gesprek gepland met de Bureau Franken over Mariënhage.
26 april 2017
Als antwoord op onze brief heeft E. Doeve van DELA laten weten dat hij ons op de hoogte
zal houden van de verdere afwegingen en ontwikkelingen, maar in de praktijk gebeurt dat
nog niet zo als wij wenselijk vinden. Er is in een heel kort tijdsbestek een overleg met enkele
personen georganiseerd, waaraan door Liz Dewitte en Fons Spijkers (op privé-titel) is deelgenomen.
De gemeente (M. Delil) heeft toegezegd ons opnieuw voor overleg uit te nodigen.
15 maart 2017
De DELA lijkt geen interesse te hebben om met ons te praten over haar plannen voor de
Paterskerk. Het is voor ons zaak de ontwikkelingen te volgen, niet alleen vanuit het oogpunt
van de monumenten, maar ook wat betreft de ruimtelijke ontwikkeling en het groen.
1 februari 2017
Besloten wordt dat de werkgroep religieus erfgoed samen met vertegenwoordigers van andere
werkgroepen een studiegroep zullen vormen die gaat kijken naar de problemen die er
spelen rond religieuze bouwwerken en andere religieuze objecten. Gedacht wordt aan Marienhage,
Catharinakerk, Steentjeskerk, kapel Kloosterdreef, pastorie en patronaatsgebouw
Hoogstraat en Eikenburg.
1 februari 2017
Er is een brief uitgegaan over Marienhage, waarin waardering wordt uitgesproken voor de
plannen, maar ook suggesties worden gedaan, o.m. over het behoud van de inventaris van
de kerk. Er zal in een kleinere groep verder worden gepraat, waarbij ook Groen inbreng zal
hebben. Overleg met Dela en de architecten is zeer gewenst. Daarna zal de visie opnieuw
worden voorgelegd aan de voltallige vergadering.
21 december 2016
Enkele leden van de werkgroep hebben kennis kunnen nemen van de plannen van de Dela
met het complex Mariënhage. De kerk wordt ‘ceremoniehuis’, in de kapel komt horeca, verder
wordt voor het complex gedacht aan een hotelfunctie. Er komt geen terras aan de Dommel.
Het hoogaltaar uit de kerk wordt wel gespaard, maar krijgt elders in het complex een
plaats. Het ensemble van het Eindhovense beeldhouwatelier van Custers (altaren kruisweg,
biechtstoelen, preekstoel) lijkt zo verloren te gaan. De werkgroep heeft besloten reeds nu
met een reactie te komen en die te vergelijken met die van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.
Daarin zal ook op het belang van het werk van Custers worden gewezen. De reactie zal
worden gegeven na overleg met de werkgroepen Groen, Monumenten en Archeologie.
28 september 2016
P. van den Baar zal contact opnemen met S. Jansen en de architect om hen uit te nodigen
voor een explicatie van de plannen van de DELA met de gebouwen aan de Kanaalstraat,
Hun verhaal zal dan worden gehouden na afloop van de reguliere vergadering.
17 augustus 2016
Wij moeten met de Dela gaan praten over de Paterskerk. Er is in de Commissie Ruimtelijke
Kwaliteit als drie keer over de kerk gesproken. De werkgroep monumenten zal dit gesprek
proberen te arrangeren.
6 juli 2016
Het is zinvol om eens met de DELA te gaan praten over de lopende plannen voor de kerk en
de daar aanwezige kunstschatten.
18 april 2012
Bij de Studentenkapel blijkt een club actief geweest die geïnteresseerd is in religieuze ruimtes als stiltecentrum.
6 juni 2006
De Dela is in principe enthousiast voor het idee van een columbarium in een kerk. Iets dergelijks blijkt in de Pieterskerk in Utrecht al te zijn gerealiseerd. De Paterskerk zal de komende vijf jaar nog door de binnenstadsparochie worden gebruikt. Daarna zal door het parochiebestuur worden bezien in hoeverre het haalbaar is de kerk nog langer open te houden.
6 mei 2006
De voorzitter heeft een afspraak gemaakt met de directie van de Dela om te praten over het plan een kerk in te richten als columbarium.
6 februari 2006
De voorzitter gaat met de Dela praten over de inrichting van een kerk als columbarium.