Sint-Catharinakerk, Catharinaplein en Smalle Haven
Uit bouwhistorisch onderzoek is gebleken dat de oudste onderdelen van het huis en de kap van het pand De Halve Maen dateren uit ca. 1460. De gemeente Eindhoven had op deze plaats al geruime tijd de aanleg van het Catharinaplein en een Catharinahuis gepland. Ondanks de gebleken ouderdom en protesten vanuit de bevolking was de gemeente niet gevoelig voor de roep om behoud. Het pand werd gesloopt in september 2001.
Naarmate de bouw van het Catharinahuis en de aanleg van het plein meer gestalte kregen, bleek dat het Catharinahuis dermate veel plaats in beslag nam dat er geen sprake meer was van een ruim opgezet plein. De aankleding van het plein laat nog steeds te wensen over.
Op de plaats van de entree van de Sint-Catharinakerk wordt momenteel een archeologisch onderzoek uitgevoerd. Belangrijke resultaten van deze opgraving bestaan uit de getraceerde fundamenten van de oude Sint-Catharinakerk uit de 14e of 15e eeuw, een crypte uit het koor van de oude kerk en enorm veel skeletresten. Onze stichting is voorstander van het zichtbaar houden van de fundamenten en het toegankelijk maken van de crypte. We zijn hierover in overleg met de stadsarcheoloog.
Uit onze notulen:
Project: Sint-Catharinakerk, Catharinaplein en Smalle Haven
Adres: Catharinaplein en Smalle Haven, Eindhoven
Bouwjaar: Sint-Catharinakerk: 1860-1867, pand De Halve Maen (Van Bree): ca. 1486 (gesloopt in 2001)
Probleem: sloopplannen voor het historisch pand De Halve Maen, bouw van het Catharinahuis belemmert de grootte van het plein, crypten en fundamenten van de oude kerk dreigen na opgravingen uit het zicht te verdwijnen
Doel: pand De Halve Maen van sloop redden, toegankelijk maken van de crypten en fundamenten en zo de historie van Eindhoven zichtbaar maken
Actie: We worden betrokken in overleg mbt de crypte
30 oktober 2020
Antwoord op vervolg raadsvragen OAE m.b.t. Sint-Catharinakerk de lucht in
22 oktober 2014
De veel besproken gedenksteen is in de Catharinakerk onthuld tijdens een plechtigheid die mede was georganiseerd door onze stichting.
De gemeente is niet in staat de Catharinakerk behoorlijk te onderhouden. Wij hebben daarom het voorstel gedaan een fonds te stichten waaruit een deel van het onderhoud betaald kan worden. Het lijkt verstandig niet zelf het wiel uit te vinden, maar contact op te nemen met de Rijksdienst om te horen hoe die tegenover dat idee staat.
10 september 2014
De gemeente heeft een aantal monumentale panden verkocht, waarvan de opbrengst (deels) te goede zou komen aan een revolving restauratiefund. De Catharinakerk staat niet op het lijstje van panden waarvoor een beroep op dit fonds kan worden gedaan. Hier is geen geld voor het nodige onderhoud. Wij moeten dit bespreken met de raadsfracties, het liefst voor de begrotingsbehandeling.
11 juni 2014
Gepoogd wordt om de onthulling van de gedenksteen te verbinden aan een herdenking van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. In verband hiermee wordt contact onderhouden met prof. G. Strijards, schrijver van het digitale boek ‘Het Eindhovens Bels lijntje’, een werk over de ‘Grote Oorlog’ waarin het spoorlijntje een rode draad vormt. Aan de Gemeente zal subsidie worden gevraagd. Mogelijk kan die worden geput uit het restauratiefonds van de Catharinakerk.
20 april 2014
De gedenksteen die de gemeente Eindhoven de Belgische vluchtelingen in 1918 uit dankbaarheid jegens de Eindhovense bevolking had willen aanbieden, maar bij de steenhouwer achterbleef, later naar de familie Pasteels verhuisde, vervolgens door de heer F. Pasteels aan Museum Kempenland werd geschonken en die nu bij het Eindhoven Museum berust, zal door inzet van het Museum en onze Stichting in de Catharinakerk worden ingemetseld. Bij die gelegenheid mag niet worden vergeten om de betrokkenen, de familie Pasteels en de Stichting Europees Cultureel Erfgoed ECE (de heer Franck Sonnemans en medebestuursleden) uit te nodigen.
19 maart 2014
We zullen navragen of plaatsing van de gedenksteen voor de Belgische vluchtelingen in de Catharinakerk inmiddels is geregeld. Het kerkbestuur moest namelijk nog om toestemming worden gevraagd!
13 november 2013
De herinneringssteen van de Belgische vluchtelingen zal het volgend jaar een plaats krijgen binnen in de Catharinakerk. Er is nog geen donateur voor de kosten van de plaatsing gevonden, evenmin als een exacte manier van bevestiging en bescherming van de steen.
2 november 2011
De glazen platen boven de graven voor de Catharinakerk worden vervangen.
21 september 2011
Er bestaat inmiddels een plan van aanpak voor het Catharinaplein.
23 februari 2011
Er is wat geld voor kleine veranderingen.
24 februari 2010
De gemeente is doende een plan van aanpak op te stellen voor de hele inrichting van het plein. De waterpartijen mogen vermoedelijk weer verdwijnen, maar een duidelijk fietspad moet blijven.
13 januari 2010
B&W willen hier verbeteringen. Het fietspad moet blijven, maar moet duidelijker worden (weg met de spijkers). De wethouder wil met onze stichting praten over de plannen van ons en de Design Academy en die van de Dienst.
18 november 2009
Een delegatie uit ons bestuur heeft met het college gesproken en onze visie op het Catharinaplein aangeboden. De Dienst lijkt positief over ons idee, officieel wordt het stuk nog nader bekeken.
1 juli 2009
De ideeëntank die de gemeenteraad had ingesteld voor de inrichting van Catharinaplein, heeft haar opdracht teruggegeven. De verschillende ambtelijke disciplines waren niet in staat samen te werken.
26 augustus 2008
Er bestaan plannen het mislukte Catharinaplein op te leuken, onder meer met bomen en met bloembakken aan de lantaarnpalen. De gemeente zou hier ruim twee ton voor beschikbaar willen stellen. Het voornemen zal door ons worden besproken met wethouder Fiers.
9 april 2008
Onze Stichting is niet tevreden met de opgravingsresultaten die voor de Catharinakerk zichtbaar gemaakt zijn. Het bestuur heeft op 12 april een brief gestuurd naar B&W ivm de Voorjaarsnota om zo onze mening over de crypte te kunnen ventileren. Over het wel of niet kunnen beschikken over een provinciale subsidie van € 1.000.000,= bestaat onduidelijkheid. Daarmee zouden de plannen op losse schroeven komen te staan.
20 november 2007
De gemeente stelt € 70.000 beschikbaar voor het haalbaarheidsonderzoek naar de expositieplannen in de Catharinakerk en de crypten Marienhäge en Woenselse Poort.
9 oktober 2007
Er vindt deze week een bespreking plaats over de crypte met gemeentemedewerkster mevrouw Jessica van Rooy.
3 september 2007
Er vindt een gesprek plaats met wethouder Mittendorff mbt inventarisatie museale objecten en hun locaties/crypten.
17 april 2007
De projectgroep Catharinakerk praat over plannen voor een religieus museum. Er wordt op gewezen, dat als echt aan een museum wordt gedacht, er niet alleen moet worden gezorgd voor kwalitatief zeer goede stukken, maar ook aan zaken als klimatologische omstandigheden, verlichting, beveiliging enz. Het idee van de werkgroep om een expositie in te richten over de religieuze geschiedenis van Eindhoven, kan eenvoudiger te verwezenlijken zijn. De groep moet zich goed realiseren wat ze precies wil en wat de gevolgen daarvan zijn. Ook bij een eenvoudiger opzet is het van belang niet te licht te denken over de beveiliging. Op het ogenblik wordt een haalbaarheidonderzoek ingesteld. In principe zijn Museum Kempenland, de paters Augustijnen, Eikenburg en het Catharinagilde-Stad bereid mee te werken.
27 februari 2007
Er bestaat de vrees dat de kerkbanken uit de Sint-Catharinakerk gesloopt gaan worden. Daar zal de stichting voor gaan liggen.
19 januari 2007
Door middel van grondboringen is de plaats vastgesteld waar vroeger de toren van de St.-Catharinakerk stond. De Henri van Abbestichting ontdekte verschil tussen het nieuwe en het oude voegwerk van de torens en heeft dat doorgegeven aan F. Spijkers/DSOB en H. Staals.
Er wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid voor een permanente expositie van archeologische vondsten en religieuze kunst. Nico Arts en Peter Thoben zijn bereid tot medewerking. De Henri van Abbestichting maakt deel uit van de voorbereidingsgroep.
12 december 2006
Museum Kempenland wil meewerken aan het haalbaarheidsonderzoek.
31 oktober 2006
Er zal een haalbaarheidsonderzoek worden ingesteld naar de mogelijkheid om in de St.-Catharinakerk een permanente expositie in te richten. Hierbij wordt gedacht aan zowel archeologische vondsten als kerkschatten. De gemeente levert misschien een projectleider. Van het kerkbestuur en ook van de Van Abbestichting wordt een inbreng verwacht.
Naar aanleiding van een vraag over de archeofagen op het Catharinaplein wordt geantwoord dat die zijn ontworpen door Jo Coenen. Het blijkt dat de muurresten niet integraal zijn opgenomen, maar dat daar stukken zijn uitgehakt om de boel passend te maken.
19 september 2006
Een deel van de restanten van de oude kerk zal zichtbaar blijven door enkele kijkspleten. DSOB werkt mee aan de conservering van de oude kelder, zodat die later nog kan worden gebruikt. Het schijnt niet nodig te zijn gaten te boren in de vloer. Het kerkbestuur beraadt zich nog over de technische, financiële en veiligheidsaspecten van het plan om in de kerk onder meer kunstschatten uit te stallen. Hierover wordt ook gesproken met andere instellingen.
8 augustus 2006
Op het kerkplein komt voldoende manoeuvreerruimte voor auto’s. De pastoriekelder blijft bestaan, maar het dak wordt eraf gehaald omdat er 20 cm van de muren af moet en er worden gaten geboord in de vloer. De ruimte zal worden volgestort met zand. Volgens de gemeente blijft het toch mogelijk de kelder in de toekomst te gebruiken. Op het kerkplein komen kijksleuven, waardoor een deel van de opgegraven funderingen zichtbaar blijft. Als in de kerk vloerverwarming wordt aangelegd, krijgt Nico Arts gelegenheid enig onderzoek te doen. Het kerkbestuur wil een permanente tentoonstelling inrichten van archeologische vondsten en andere kostbaarheden.
6 mei 2006
Het overleg met de gemeente over het Catharinaplein is in goede sfeer verlopen. DSOB heeft voorgesteld een afrit te maken naar de Kerkstraat, maar dan moet wel een deel van de keermuur worden gesloopt. De GMC heeft dit voorstel inmiddels verworpen. Vanmiddag volgt nieuw overleg met de gemeente. De gemeente lijkt nog niet te hebben begrepen dat de kelder niet hoger reikt dan het maaiveld. De gemeente lijkt evenmin te begrijpen, dat auto’s die voorrijden met de rechterzijde voor de kerk dienen te parkeren.
4 april 2006
Binnen de Van Abbestichting wordt gesproken over het idee voor een permanente expositie over de kerkelijke geschiedenis in de Catharinakerk. Daar kunnen dan zowel archeologische vondsten als kerkschatten worden getoond. Voor de expositie zou onder meer gebruik kunnen worden gemaakt van de nog aanwezige pastoriekelder. De pastorie werd gebouwd in 1905, maar de kelder is mogelijk deels van latere datum.
De gemeente heeft het plan het plein te verhogen, waardoor de trappen voor de kerk vervallen. Ook wil de gemeente de pastoriekelder verwijderen. Op het plein zou een kijksleuf moeten komen waardoor permanent archeologische resten zichtbaar zijn. Ook zouden met licht de omtrekken van de oude kerk in het plaveisel zichtbaar moeten worden gemaakt. Dit laatste idee is echter door de GMC afgekeurd. Tenslotte is er een plan voor een informatiebord.
Het kerkbestuur en de taxicentrale zijn niet bij het opstellen van het gemeentelijke plan betrokken. Beide zijn ongelukkig, omdat het kerkplein straks niet meer kan functioneren voor zijn eigenlijke doel: de vlotte aan- en afvoer van kerkgangers, vooral bij huwelijken en begrafenissen. De gemeente stelde aanvankelijk dat niets meer aan de gemaakte plannen kon worden veranderd. Er heeft achteraf echter toch een bespreking met de gemeente plaatsgevonden, waarbij de Van Abbestichting ook aanwezig was. De gemeente wil nu tot een compromis komen, omdat het werk voor 1 januari gereed zou moeten zijn i.v.m. een te verwerven subsidie van € 350.000,-.
De gemeente heeft eerder toezeggingen gedaan voor overleg waaraan zij zich niet heeft gehouden. Zij geeft dat toe en heeft daar haar excuses voor aangeboden. Maar dat lost niets op. De Van Abbestichting zal Krzeszewski laten weten dat zij zonodig de bestuursrechter zal inschakelen om de uitvoering van de plannen tegen te houden. Daarbij zal dan ook worden gevraagd om een zg. ‘voorlopig getuigenverhoor’.
Het kerkbestuur heeft duidelijke ideeën over haar wensen. Dat geldt ook voor de taxicentrale. Er moet een schets komen hoe het plein er uit zou moeten gaan zien om goed te kunnen functioneren. Er moet ook een plan van eisen voor het plein worden opgesteld.
De Van Abbestichting maakt een notitie over een mogelijk museum onder het Catharinaplein (incl. de pastoriekelder) en mogelijk ook onder de kerk. Dit is actueel nu de gemeentelijke plannen zijn veranderd.
21 februari 2006
Nico Arts heeft de lang verwachte crypte gevonden. Die was inderdaad met zand gevuld. Stoffelijke resten waren blijkbaar al eerder verwijderd. Verder heeft hij een fragment ontdekt van een 15e-eeuwse doopvont. Een restant van een andere doopvont uit de kerk blijkt als plantenbak in gebruik te zijn bij de familie Hoppenbrouwers in Mierlo. Het plan voor een glazen plaat in het Catharinakerkplein
waardoor de ondergrond zichtbaar blijft is door de gemeente weer verlaten. D.S.O.B. heeft een plan voor een verhoogd en voor auto’s zeer onpraktisch plein. In verband met trouw- en begrafenisstoeten is het kerkbestuur hier verre van gelukkig mee, maar de gemeentelijke plannen schijnen vast te liggen.